[1922 HAYDARPAŞA YANGINI - YAHUDİ KÜLTÜRÜ - İSTANBUL TARİHİ] 1338 [1922] Beyoğlu sakini Yahudi Vitali Efendi'nin Haydarpaşa Mandıra Sokağı'ndaki hanesinin camlarının kırıldığı ile alakalı Osmanlıca elyazması ihtarnâme (Pullu - damgalı)

Tamamı Osmanlıca el yazması tarihî belge. 28x21,5 cm. Üç adet Osmanlı pullu, imzalı. 1 sayfa üzerinde 10 satırlık yazı. Damgalı. Arka yüzünde haricen Latin harfli "TC İstanbul Savcılığı" damgası mevcut. Bu da Harf İnkılabı'ndan (1928) sonra belgenin tekrar hukukî açıdan ele alındığını gösteriyor.

1922'de Haydarpaşa Yangını sırasında Beyoğlu sakini Yahudi Vitali Efendi'nin Haydarpaşa Mandıra Caddesi'ndeki hanesinin camlarının kırıldığı ve taktırılmadığı ile alakalı ihtarnâme. Mezkûr ihtarnâme Vitali Efendi'nin kiracısı "Abulafya" tarafından hazırlanmıştır.

Metnin transkripsiyonu: "Dersaadet Kâtîb-i Adlîliği Memûriyet-i Valâsına: Efendim, Beyoğlu'nda, Tozkoparan'da Bahar Apartmanı'nda mukîm Mösyö Vitali Bahar'ın Haydarpaşa'da, Mandıra Sokağı'nda 80 numero ile mudkîm bir bab hanesinde müstecîren ikâmet etmekteyim. Geçen hafta vuku' cevelân harikte, harikin tesîrâtı ile hanenin pencerelerinde mevcut camlar kırılıp harap olmuştur. Kendisine...".

"Haydarpaşa Çayırı, Kadıköy’deki çayırların en büyüğüdür. Kadıköy rıhtımından İbrahimağa Mahallesi’ne kadar uzanan bu çayır, 1872’de Haydarpaşa-İzmit Demiryolu inşaatı başlayınca, bu kısmından tren geçmiş, diğer kısmına da lojmanlar yapılıp küçülmüş olmasına rağmen, yine de diğer çayırlardan daha büyüktü. Yeni Şark gazetesinin 27 Temmuz 1922 tarihli sayısında Haydarpaşa Çayırı’nın karşısında büyük bir yangın olduğu anlatılmaktadır. Yeldeğirmeni Dere Sokak'ta tütüncü Andrian'ın evinin üçüncü katında çıkan yangın poyrazın da etkisiyle birkaç kola ayrılmış ve gece saat 02.00'ye kadar sürmüştür. Seyrisefain İdaresi tarafından tahsis edilen romorkörlerle birçok tulumba getirilmiştir. Rüzgârın şiddeti ve suyun yokluğu sebebiyle, Bayır Sokak, Uzun Hafız Sokak, Yeldeğirmeni, Afif Bey, Çınar, Mühendis ve Kahve sokaklarındaki binalar tümüyle yanmıştır. Buradan çıkan kıvılcımlar Kadıköy'de Merkez Sokağı'nda ikinci bir yangına sebep olmuş, bu yangın da sabaha kadar sürmüştür. O günkü gazeteler 400'den fazla evin yandığını, bin ailenin açıkta kaldığını bildiriyor. Bazı itfaiye erleri yaralanmış, Uzun Hafız Sokağı'ndaki bir evde enkaz altında kalan bir kişi ölmüştür." (Kaynak: Gazete Kadıköy, Müfid Ekdal).

-- Harik mahali Sosyal tarih İstanbul (Constantinople) Şehir tarihi Yangın 1922 Haydarpaşa Çayırı Yangını Kadıköy.