[LEVANTEN - KADIN] "E. Capoleone" imzalı, 1889 ve 1898 tarihli, Şûle Hanım'a gönderilmiş dört adet el yazma mektup

E. CAPOLEONE, (Christina Maria Euphrasia Capoleone Mordtmann), (1870?-1940?), 1889-1898.

İtalyan mimar Edoardo Nari (1874-1954)'nin eşi, Levanten Euphrasia Capoleone'nin 1889 ve 1898 tarihleri arasında Fransızca olarak "Şûle Hanım" adlı İstanbullu bir kadın arkadaşına yazmış olduğu dört adet el yazması mektup. Bazıları çift sayfa ve biri çizimlidir. Mektupların tamamı "Mon cher Şûle..." ibaresiyle başlamakta. İstanbul tarihi ile ilgili ilginç gözlemler içeren bir koleksiyon.

"1896 yılında De Nari, gemisinin demir attığı Istanbul Boğazı'ndaki Büyükdere köyünde Cristel Mordtmann adında Levanten bir genç kızla tanıştı. Aslen Hamburg şehrinden seçkin ve varlıklı bir ailenin kızı olan Cristel'in babası, tanınmış bir doktor ve oryantalistti (doğubilimci). Resmî kayıtlarda adı Christina Maria Euphrasia olarak geçen Cristel'in annesi Maria Virginia Capoleone ise aslen İtalyandır, Sultan V. Murad'ın özel tabibi ünlü Dr. Capoleone'nin yakın akrabasıdır. De Nari, Cristel'e aşık oldu ve aşkına karşılık da buldu ama, ilişkilerinin önünde birçok engel vardı. Mütevazı aile kökeni nedeniyle başlarda De Nari, Mordtmann ailesinde kabul görmedi; bu nedenle müstakbel eşiyle bir süre gizlice buluşmak zorunda kaldılar. Aşkları ilerledikçe De Nari, Cristel için şarkılar besteledi, güfteler yazdı, güzel resimler çizdi. Bu arada geleceğine ilişkin bir takım kesin kararlar vererek İtalya'ya geri döndü. Donanmadan ayrıldı, sanat tutkusunu göz önüne alarak meslek hayatını düşünmeye başladı. Nihayet 1898'de İstanbul'a kesin dönüş yaptı ve bir yıl sonra gelgitli engelleri alt ederek Cristel ile evlenmeyi başardı. Bugün Feriköy'deki Katolik Mezarlığı'nda gezinirken Istanbul'un yirminci yüzyıldaki sanat ve mimarlık birikimine önemli katkılarda bulunmuş birçok ünlü italyan ve italyan-Levanten mezarların arasında De Nari'ninkini görememek şaşırtıcı olabilir. Bunun nedeni, Edoardo De Nari'nin eşi Cristel ile birlikte Capoleone aile mezarlığında yatmasıdır." (Kaynak: Türk mimarisinde iz bırakanlar).

İstanbul'un sosyal tarihi açısından önemli olan bu dört yazma mektup, levantenlik ve kadın konularında da oldukça ilgi çekici bazı bilgiler sunmaktadır. 

-- İmza Kadın İstanbul Levantenler Sosyal tarih