[FOTOĞRAF - ÖNCÜ TÜRK KADINLARI] Meliha Avni Sözen'in orijinal fotoğrafı. Foto: İzzet Kanzler

MELİHA AVNİ SÖZEN, (1905-?). Fotoğraf: İzzet Kanzler. 

Çiçeklerle dolu bir odada elbisesiyle ayakta durur vaziyette poz verir halde Meliha Avni Sözen Hanım'a ait bir fotoğraf. İzzet Kanzler soğuk damgalı. 19 x 13 cm

Amerikan Kız kolejinde okudu. Öğrenciyken yaptığı konuşmalarla dikkat çeken Meliha Avni’yi Florya Köşkü’ne çağırarak dinleyen Atatürk onu çağdaş Türk kadınları için örnek göstermiştir. İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesini bitirdikten sonra, Kadıköy Ortaokulunda ve İnönü Kız Lisesi'nde İngilizce öğretmenliği yapmıştır.

Hatip, şair Meliha Avni Sözen, Üsküdar Kız Kolejinin kurucularından olmasının yanında, bu kolejin İdare Heyeti Başkanlığını ve müdürlüğünü de yapmıştır.

Meliha Avni Sözen emsalsiz bir hatip, heyecan uyandıran bir yazar olduğu gibi, Atatürk devrimleri doğrultusunda tam bir milliyetçi ve vatanseverdir. Birçok anma ve kutlama günlerinde meydanlarda büyük kalabalıklara konuşmalar yapmış, bunlardan birçoğu radyolarda, o dönemin dergi ve gazetelerinde yayınlanmıştır. Özellikle 1930’larda Çanakkale’yi ziyarete gelen İngiliz Sydney Kruvazör’ünde Amiral ve Komutanlara “Bir Ulusun Yeniden Uyanışı” hakkında verdiği İngilizce nutukla ünlüdür. (Kaynak: Biyografya).

Ünlü Şair Ahmet Hamdi Tanpınar, bu eşsiz cumhuriyet kadınını şu dizeleriyle anlatmıştır. “ Yine bir çağlayan yine bir ummansın, gönüller hasretinle keremler gibi yansın”. 

"Hakkında yazılanlar arasında, Cumhuriyetin ilk kadın hatibi, bir ulusun Primadonnası (Operada baş kadın rolünü oynayan kişi) gibi tanımlamalar yapılan Meliha Avni Sözen, Cumhuriyetin ilk eğitimli, aydın Türk kadınına çok iyi bir örnektir. Kim olduğu, hayatı, yaptıkları ile ilgili ciddi bir bilimsel çalışma olmayan bu örnek kadının en büyük arzusu unutulmamak olmuştur. Meliha Avni Sözen, “asıl mesleğim” dediği müthiş hitapları, eğitime, özellikle de kızların eğitimine yönelik yaptıkları, Atatürk ve İnkılâba bağlılığı ile bir taraftan örnek teşkil ederken, diğer taraftan da gerçekten unutulmaz olmayı başarmıştır." (Kaynak: HEP HATIRLANMAK İSTEYEN CUMHURİYET’İN İLK KADIN HATİBİ; MELİHA AVNİ SÖZEN.; Bengül Salman BOLAT).

İzzet Kanzler, özellikle 1930'lu yılların, yani erken Cumhuriyet döneminde aktif olan Rus göçmeni ve Yahudi kökenli ünlü bir fotoğrafçı ve ressamdır.

-- Kadın Fotoğraf Koleksiyon Cumhuriyet Türkiyesi