Heybeli Bahriye Mektebi talebe kabul şerâiti
N.A., Bahriye Matbaası, İstanbul, 1927.
Özgün karton kapağında, çok temiz durumda, 24 x 16 cm, Osmanlıca, 25 sayfa, bir adet katlanır boş tercüme-i hâl varakası örneği, mektebin çok nadir fotoğraflarından oluşan 7 adet levha. Bu fotoğraflar mektebin cepheden görünümünün yanı sıra bahçesi, laboratuvarı, fabrikası, yemek salonu, istirahat salonları, ve yatakhanenin çok nadir görüntülerini içermektedir.
"1838 senesinde hazırlanan kanunnamede mektebe alınacakların yaşının 12, nihayet 10 yaşından küçük olmayacakları belirtilmiştir. Fakat bu tarihte okulun eğitim süresi 8–9 seneyi bulmaktaydı. Bu yüzden okula küçük yaşta talebe alınmaya başlanmıştır. Bundan sonraki süreçte Bahriye mektebine genel olarak 13 ilâ 17 yaşları arasındaki öğrenciler alınmıştır. Bu durum Patrona Mustafa Paşa'nın hazırladığı layihada da ifade edilmiş ve mektebe alınacak öğrencilerin yaşının 14 ilâ 16 olması gerektiği belirtilmiştir. Mektebe bu yaşlarda alınan talebenin mektepteki mesleğe dönük dersleri takip etmede yaşadığı zorlukların, eğitim-öğretim açısından arzu edilen hedefe ulaşılmasını geciktirdiği fark edilmiş, bu duruma çözüm yolları bulunmaya çalışılmıştır. Bu istenilmeyen durumu önlemek amacıyla Bahriye Mektebi'nin idadî (lise) kısmının kurulmasına karar verilmiştir.
1852 tarihli bir belgede mektebe müracaat eden bir öğrencinin yaşının büyük olması nedeniyle mektebe alınmaması kararlaştırılmıştır. 1857 tarihli bir belgede ise rüşdiyeyi bitiren öğrencilerin Şaban ayında imtihan edilmek suretiyle gereği kadarının Mekteb-i İdadîye-i Şâhâne'ye kabul edildiği, burada gerekli eğitimi alanların Mekteb-i Bahriye'ye alındığı ve bu öğrencilerin 11 ilâ 13 yaşlarında oldukları vurgulanmıştır. Bu şarta daha sonraki senelerde de sıkı bir şekilde riayet edilmiştir. 1892 tarihli bir belgede ise mektebe kayıt için gönderilen talebelerin bazılarının yaşlarının 18'i geçmesi dolayısıyla mektebe kayıtlarının mümkün olmayacağı belirtilmiştir. 1860 tarihli başka bir belgede, Mekteb-i Bahriye'ye alınacak öğrencilerin yaşlarının 13'ten fazla olmaması gerektiği belirtilerek, rüşdiyeyi bitiren öğrenciler arasından seçilecek öğrencilerde bu şartın da aranması gerektiği ifade edilmiştir. 1876 tarihli başka bir belgede de Girit eyaletinde bulunan bir öğrencinin gerekli şartları hâiz olduğu ifade edilmiştir. Deniz Müzesi'nde bulunan ve 8 Ekim 1897 tarihinde Bahriye Mektebi’nden gönderildiğine dair üzerine not düşülen matbu bir kitapçıkta yer alan nizamnamede, bu konuyla ilgili bilgilere de yer verilmiştir. Kitapçığın içerdiği nizamnamenin yürürlüğe girdiği tarih belli değildir. Kitapçığın 13. sayfasında bu konuyla ilgili olarak şu bilgiler verilmiştir: Mektebe kayıt olacak talebenin yaşı 12'den az ve 16'dan çok olmamalıdır. Bedenen ve ruhen sağlam olup olmadığı heyet-i sıhhiye tarafından kontrol edilmelidir. 1915 tarihli nizamnamede mektebe alınacakların idadî, sultani bitirenlerin 15 yaşından küçük 17 yaşından büyük olmamaları gerektiği belirtilmiştir." (Şanal & Demir).
Özege 7378.
-- Denizcilik Heybeliada Bahriye Donanma Eğitim Cumhuriyet devri