[İDAM EDİLEN İTTİHAT VE TERAKKİCİ MALİYE NAZIRI CÂVİD BEY İMZALI] 1917 Osmanlı İttihad-ı Milli Bankası antetli İttihat ve Terakki Genel Sekreteri Midhat Şükrü Bleda'ya bankanın idare azalığına seçildiğini bildiren Câvid Bey imzalı belge

MEHMED CÂVİD, (1875-1926)

El Yazması, İst., 1917.

Tamamı Osmanlıca orijinal el yazısı belge, 15x19 cm, "Omanlı İtibâr-i Millî Bankası Anonim Şirketi 4.000 Lira-yı Osmânî" antetli kağıt üzerinde tek sayfa, 6 satır, Osmanlıca. Midhat Şükrü Bleda'ya gönderilmiş. Osmanlı İttihad-ı Milli Bankası antetli İttihat Terakki Genel Sekreteri Midhat Şükrü Bleda'ya bankanın idare azalığına seçildiğini bildiren Câvid Bey imzalı belge, 1 Mart 1333 [1917 Milâdî] tarihli.

"Osmanlı İttihad ve Terakki Cemiyeti Kâtib-i Umûmîsi Midhat Şükrü [Bleda] Bey efendi hazretlerine; Atufetli efendim hazretleri, Osmanlı İtibâr-i Millî Bankası meclis idaresinin [1]917 tarihli celîlesinde muhassal bulunan meclis idaremiz azâlığına zât-ı âlî kerîmânelerinin intihabı sûretiyle bankamızın şerefyâb edilmesine ittifâk-ı ara ile... [İmza] Osmanlı İtibâr-i Millî Bankası meclis idare reisi Câvid, 1 Mart [1]333.".

Belgenin üst kısımlarında metni bazı küçük kısımlarda etkileyen delikler mevcuttur. Haricen oldukça iyi durumda.

Mehmed Cavid Bey, II. Meşrutiyet döneminde maliye nazırlığı yapmış Yahudi kökenli Osmanlı siyasetçisidir. Atatürk’e suikast girişiminin sorumlularından biri olduğu gerekçesiyle tutuklandı ve yargılandıktan sonra idam edildi. Osmanlı İmparatorluğu’nda liberalizm düşüncesinin öne çıkan isimlerindendi. Hukukçu, dil eleştirmeni ve çevirmen Şiar Yalçın’ın babasıydı. 1875 yılında Selanik’te dünyaya geldi. Babası, Selanikli bir tüccar olan Receb Naim Bey'dir. II. Meşrutiyet’in ilanından sonra I.ve II. dönem Selanik ve III. dönem Çanakkale mebusu olarak İstanbul’daki mecliste yer aldı. 31 Mart Vakası'ndan sonra sadrazam Ahmet Tevfik Paşa tarafından maliye bakanlığı görevine getirildi. İttihat ve Terakki yönetimi sırasında çeşitli defalar bu göreve getirilip ayrıldı. Osmanlı maliyesini modernleştirdi. Kapitülasyonların kaldırılması için büyük mücadele verdi. Türk iş adamı sınıfının doğması için uğraştı. İktisadi liberalizme inanmış olan Cavit Bey’in 1917 yılı bütçe konuşması ünlüdür: "Biz milliyetperveriz. İstemeyiz ki memleketimizde yapılacak bütün teşebbüsler ecnebiler tarafından yapılsın ve misafir olalım. Hayır!". Ülkenin I. Dünya Savaşı’na girmesine ve Ermeni soykırımına karşı çıktı. 1917’de bir devlet bankası hâline getirilmesi planlanan İtibar-ı Milli Bankası’nın (Crédit National Ottoman) kurucuları arasında yer aldı. Bu girişim, "iktisadi cihad" olarak tanımlanıyordu. Savaştan yenik çıkıldığı için bu proje gerçekleşmedi. Mondros Müterekesi’nin imzalanmasından sonra Ahmet İzzet Paşa kabinesi ile birlikte istifa etti. Daha sonra kurulan hükümetlerde yer almadı. Savaştan sonra Cavit Bey, işgal devletleri tarafından kurulan Âliye Divan-ı Harb-i Örfi adlı mahkemede yargılandı. Gıyabında 15 yıl kürek cezasına mahkûm edilince İsviçre’ye gitti. Şubat 1921’de toplanan Londra Konferansı’nda Ankara’nın temsilcisi Bekir Sami Bey’e eşlik ettikten sonra temmuz 1922’de Türkiye’ye döndü. 1916 ile 1918 yılları arasında Hür ve Kabul Edilmiş Masonlar Büyük Locası büyük üstatlığı yapmıştır. Osmanlı Saltanatı’nın kaldırılmasından sonra sürgüne gönderilen Şehzade Burhaneddin’in eski eşi Aliye Nazlı Hanım ile 1921’de evlendi. Bu evlilikten oğlu Osman Şiar (Yalçın) dünyaya geldi (1924). Lozan Barış Antlaşması’nı imzalayan Türkiye delegasyonunda üye olarak bulunan Cavit Bey, Cumhuriyet rejimi sırasında yönetime muhalif bir tutum takındı. İzmir Suikastı hadisesi sonrasında suikast girişiminin bir parçası olmakla suçlandı. Kendisini yargılayan İstiklâl Mahkemesi hakimleri savunmasını suçsuzluğunu ispatlayıcı nitelikte bulmadı ve 26 Ağustos 1926 günü Cebeci’deki Umumî Hapishane’de Doktor Nâzım Bey, Yenibahçeli Nail Bey ve Hilmi Bey ile birlikte idam edildi.

Mithat Şükrü Bleda, (1874-1956), II. Meşrutiyet döneminin önde gelen siyasetçilerindendir. İttihat ve Terakki'nin kurucuları arasında yer almış ve genel sekreterliğini yapmış, Osmanlı Meclis-i Mebûsanı'nın üç döneminde Serez, Drama ve Burdur mebusluğu yapmış, Malta sürgünleri arasında yer almıştır. 1935-1950 yılları arasında Sivas milletvekilliği yapmıştır. 1874 yılında Selanik'te doğmuş ve Mülkiye Mektebi'ni bitirdikten sonra İttihat ve Terakki Fırkası'nın kuruluşunda vazife almıştır. İttihat ve Terakki'nin uzun müddet "kâtib-i umumiliğini" (Genel Sekreterlik) yapan ve merkez-i umûmî azası olan Mithat Şükrü Bleda, 1950 seçimle­rine kadar sırasıyla Serez, Drama, Burdur ve Sivas mebusu olarak Meclis-i Mebûsân ve TBMM'ye girmiş ve 1950 yılında siyasi hayattan ayrılmıştır. 19 Şubat 1956'da İstanbul'da vefat etmiş, vasiyeti üzerine Hürriyet-i Ebediye şehitliğine gömülmüştür. (Kaynak: Vikipedi).

-- Otograf İmza İttihat ve Terakki Yahudi kültürü Politik tarih İmza Koleksiyon Türk ekonomisi Son devir Osmanlı tarihi.