[SİVASTOPOL - KIRIM SAVAŞI / UKRAYNA / RUSYA] Manzûme-i Sivastopol

AHMED RIZÂ [RIZÂ'Î] TRABZONÎ, (1819-1893), İstanbul, [AH 1286] = 1869.

Döneminde yapılmış kapakları ebrûlu cildinde, temiz durumda, 24 x 17 cm, Osmanlıca, 84 sayfa. Hafif derkenar lekeleri ve sayfa kenarlarında küçük hasarlar hariç oldukça temiz bir durumdadır. Hicrî: 1286 = Milâdî: 1869.

Taş baskı. Kırım Savaşı sırasında müttefiklerin Osmanlı İmparatorluğu ve Sardinya Krallığı'nın da desteğiyle Rus ordusuna karşı giriştikleri Sivastopol Kuşatması (1854-1855)'na dair, kuşatmadaki çarpışmaların ve savaşın gidişatını tasvir eden ilk elden şiirsel bir kaynak olan bu kitabın oldukça nadir ilk baskısı. Ayrıca Rızâ'î'nin (1819-1893) Osmanlıca klasik mesneviler, kasideler, gazeller, Hüseyin mersiyesileri, münâcaatler ve münâcetü'l-ilâhîleri tarzında toplamda 2163 beyitinden oluşan bu kitabı, kendisinin de ilk ve tek eseridir. Eserde 4 gazel, 13 beyitlik bir kaside; 22 beyitlik mesnevi şeklinde bir münâcât, 5 beyitlik bir Hz. Hüseyin mersiyesi, 103 beyitlik bir münâcât-ı İlâhî bulunmaktadır. 

Ukrayna'da, Sivastopol Kuşatması'ndaki olayları kronolojik bir sırayla veren eserde, savaştaki ittifak ve sırasıyla Şevketil, Arpaçay, Kars, Ardahan, Sinop, Çatana, Kalafat, Matschin, Sahcha, Harsova, Silistre, Yergök, Kerç, Uzreket'te yaşanan çarpışmaları ve donanmaların Karadeniz'e açılmaları gibi muharebe ve olaylar çarpıcı bir üslüpta anlatılır. Şair, bu muharebeleri anlatırken komutanların kişiliklerine özel vurgular yapar. Lazlar'ın kahramanlığı şair tarafından (savaşta da önderlik yapmış Hasan Bey, Ali Bey, Dede Ağa gibi Lazistan beyleri) birçok beyitte övülür.

Sivastopol Kuşatması ya da Savunması (1854-1855), Kırım Savaşı sırasında 17 Ekim 1854 - 11 Eylül 1855 tarihleri arasında Birleşik Krallık ve Fransa kuvvetlerinin, Osmanlı ve Sardinya'nın da aktif desteğiyle, Sivastopol'daki Rusya Çarlık Kuvvetleri'ne karşı gerçekleştirdikleri muharebedir.  Müttefikler (Fransa, Sardunya, Osmanlı ve İngiltere), Kırım'ın başkenti Sivastopol'a 50.000 askerle girmek amacıyla 14 Eylül 1854 tarihinde Eupatoria'ya çıkarma yaptı. Bununla beraber Sivastopol şehri, Çar'ın Karadeniz filosunun Akdeniz'i tehdit eden merkez üssüydü. Rus ordusu, müttefikler onu kuşatamadan geri çekildi. Kuşatma, 1854-55'te stratejik Rus limanı için önemli mücadeleydi ve Kırım Savaşı'nın son safhasını teşkil ediyordu.

Trabzon'da 1235/1819 senesinde doğdu. Asıl adı Ahmed Rızâ'dır. Şiirlerinde Rızâ ve Rızâyî mahlasını kullanmıştır. Kâdirî tarikatına mensup olduğu ve eserindeki Abdülmecîd'e yazdığı bir manzumeden dolayı da Abdülmecîd döneminde (1839-1861) yaşadığı tespit edilebilmiştir. Hayatının uzun bir bölümü boyunca ticaret ile uğraşmıştır. (AYÜ).

-- Türk / Osmanlı edebiyatı Şiir Sivastopol Ukrayna Kırım Kırım Savaşı (1854-1856) Rusya İngiltere Fransa Anı Hatırat