[YEŞİL ÜLKE YENİ ZELANDA'DAN MANİSA'YA: OSMANLI ENTELİJANSİYASININ DÜŞÜ] Yeşil Yurt. [Servet-i Fünûn: Journal Illustre Turc Paraissant Le Jeudi, Constantinople, Sayı 418, Cilt 15]. Direktör: Ahmed İhsan

TEVFİK FİKRET, (1867-1915), Servet-i Fünûn / Ahmed İhsan Matbaası, İstanbul, [AH 1315] ) 1899.

Uzun soluklu Servet-i Fünûn dergisinin 418. sayısı, özgün resimli kapağında, çok temiz durumda, 33 x 24 cm, Osmanlıca, 32 sayfa, çok sayıda resimli.

Osmanlı / Türk literatüründe herhangi bir basılı materyalde ilk kez yayınlanan bu sembolist şiir, Sultan II. Abdülhamid'in iki Meşrutiyet rejimi arasındaki tiranlık döneminde Servet-i Fünûn edebiyat ortamının öncüsü olarak kaleme aldığı karamsarlığa düşerek Yeni Zelanda'ya yerleşme girişiminin manifestosudur.

"Abdülhamid rejiminin baskıcı yönetiminde özgürce eyleme geçemeyen, yazamayan, eleştiremeyen hatta konuşamayan "Servet-i Fünûncular" içe dönük, gerçeklerden kaçan ve daha bireyci bir edebiyata yöneldi. Bir de baskılardan kaçmanın hayalleri içerisine düştüler. Böylece kendi aralarında yaptıkları konuşmalarda istibdâd’dan yakınırken bir yandan da İstanbul’dan göç etme fikri doğdu. Fikir ortaya çıksa da aralarında Hüseyin Cahit Yalçın, Halid Ziya Uşaklıgil, Hüseyin Kâzım Kadri, Mehmed Rauf ve Tevfik Fikret gibi edebiyatçıların olduğu bu grup nereye, nasıl, hangi olanaklarla gideceğini bilemiyordu. Prof. Dr. Rahim Tarım’ın Servet-i Fünun Edebi Topluluğunun Yeşil Yurt Özlemi başlıklı makalesine göre bu planlama işi Tevfik Fikret tarafından Mehmet Rauf’a verildi. Rauf ise İngilizce de bilen bir Mekteb-i Bahriye mezunu olarak bir İngiliz gemi süvarisi arkadaşı Kaptan Bain ile görüştü. Bu görüşmenin ardından Yeni Zelanda adında bir yer olduğunu keşfeden grup hazırlıklara da başladı. Böylece Servet-i Fünun edebiyatçıları hedefleri oldukça yüksekten kurarak sadece İstanbul’u değil ülkeyi terk etmenin planlarını yaptı. Grup içerisinde Yeni Zelanda hayalleri kurulsa da oraya nasıl gidileceği, nasıl bir kaynak yaratılacağı konusunda ekip koordine olamadı. Ekonomik olarak da yetersiz kaldılar. Bu kendi aralarında tartışmalara da neden oldu elbette. Ancak Yeni Zelanda hayalini kendileri de artık ütopik bulmuş olacaklar ki ardından Manisa’ya yerleşme planlarına giriştiler. Manisa’da Sarıçam Köyü’nde Hüseyin Kâzım Kadri’nin arsası olması bu yeni planın omurgasını oluşturdu. Böylece burada bir köşk yapmayı ve birlikte yaşamayı düşlediler. Daha gerçekçi görünen bu hayal ise kişisel gerilimlerden ya da hayalin gerçekleşeceğine karşı inançsızlıklarından dolayı gerçekleşmedi. Böylece Manisa girişiminin de başarısız olmasıyla Yeşil Yurt defteri kapatıldı. Kısa süre sonra ise Tevfik Fikret İstanbul Sarıyer’de kentten izole şekilde yaptırdığı ve Aşiyan adını verdiği köşke çekildi. Burada şiirler yazdı. Edebi üretimine devam etti." (Edebiyat Atölyesi online).

-- Ütopya Osmanlı / Türk literatürü Servet-i Fünûn Tevfik Fikret Yeşilyurt